•     Od 15 września 2023 r. w polskim porządku prawnym funkcjonuje nowy typ podziału spółki – tzw. podział przez wyodrębnienie
•     Podział przez wyodrębnienie pozwala na przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę albo spółki za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które        obejmuje spółka dzielona

W dniu 15 września 2023 r. weszła w życie długo wyczekiwana nowelizacja kodeksu spółek handlowych dotycząca transformacji spółek prawa handlowego. O najważniejszy zmianach, w tym o nowym typie podziału spółek, pisaliśmy już w naszym alercie opublikowanym 19 września 2023 r. Warto jednak wspomnieć o praktycznych aspektach wprowadzenia do polskiego porządku prawnego nowego typu podziału, tzw. podziału przez wyodrębnienie.

Podział przez wyodrębnienie

Nowy rodzaj podziału zdefiniowany został w art. 529 § 1 k.s.h. w dodanym pkt 5, zgodnie z którym podział może zostać dokonany „przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę albo spółki za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona”.

Nowy rodzaj podziału spółek polega zatem na przeniesieniu części aktywów i pasywów spółki dzielonej na jedną lub więcej spółek przejmujących, przy czym spółki przejmujące mogą być podmiotami nowymi, tworzonymi w związku z podziałem, jak i podmiotami funkcjonującymi już na rynku.

Podział spółek przed nowelizacją kodeksu spółek handlowych

Przed wspomnianą nowelizacją, w polskim porządku prawnym funkcjonowały dwa podstawowe sposoby podziału spółek. Pierwszy z nich polegał na rozdzieleniu majątku spółki pomiędzy inne spółki (wcześniej istniejące lub nowo tworzone) i rozwiązaniu spółki dzielonej bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego (art. 529 §1 pkt 1-3 k.s.h.). Drugi typ podziału polegał na wydzieleniu części majątku spółki dzielonej i jej przeniesieniu do innej spółki lub spółek (wcześniej istniejących lub nowo tworzonych). Spółka dzielona zachowywała jednak swój prawny byt (art. 529 §1 pkt 4 k.s.h.).

Cechą charakterystyczną obu podziałów było przyznanie wspólnikom spółki dzielonej udziałów lub akcji w spółkach, do których trafiał majątek spółki dzielonej. Cecha ta odróżnia funkcjonujące dotychczas w polskim porządku prawnym typy podziału od podziału przez wyodrębnienie. W ramach bowiem podziału przez wyodrębnienie, udziały bądź akcje w kapitale zakładowym spółki, na którą przenoszony jest majątek spółki dzielonej, otrzymuje sama spółka dzielona. Efektem podziału przez wyodrębnienie jest zatem utworzenia pionowej struktury, w ramach której spółka dzielona w zamian za część swojego majątku otrzymuje udział kapitałowy w innym podmiocie.

Podział przez wyodrębnienie a przeniesienie majątku przez aport

Dotychczas przeprowadzenie transformacji, w ramach której spółka przekazuje część swojego majątku w zamian za udział w kapitale zakładowym innego podmiotu z wykorzystaniem podziału spółek było niemożliwe. Wprawdzie podobny efekt można było uzyskać poprzez przeniesienie aportem części majątku spółki na inne funkcjonujące lub nowo zawiązane, ale taka transformacja może okazać się w niektórych przypadkach źródłem komplikacji, bowiem w przypadku przeniesienia części majątku jednej spółki na inną z wykorzystaniem aportu dochodzi do tzw. sukcesji singularnej, co oznacza, że przenoszona jest jedynie szczegółowo określona (opisana) część majątku spółki dzielonej.

W tym wypadku, na spółki przejmujące majątek spółki „dzielonej” nie przechodzą z mocy prawa chociażby zobowiązania, bowiem na podstawie przepisów polskiego prawa, nie mają one zdolności aportowej. Do przeniesienia zobowiązań niezbędne jest przejęcie długu, które z kolei, zgodnie z art. 519 k.c, wymaga zgody wierzyciela. W konsekwencji, mimo że możliwe jest przeniesienie zobowiązań na spółkę/spółki przejmujące majątek, to jednak wymaga to dodatkowych czynności prawnych, co może utrudnić lub całkowicie zniweczyć plany reorganizacyjne m.in. przy znacznej liczbie zobowiązań.

Podobnie jak w dotychczasowych typach podziału, również podział przez wyodrębnienie prowadzi do sukcesji uniwersalnej (art. 531 k.s.h.), co oznacza, w szczególności, że spółka przejmująca lub spółka nowo zawiązana, powstała w związku z podziałem przez wyodrębnienie, wstępuje z dniem wyodrębnienia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału. W przeciwieństwie do przeniesienia majątku spółki aportem nie zachodzi zatem potrzeba dokonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności prawnych, a na spółkę nowo zawiązaną powstałą w związku z podziałem przechodzą z dniem wyodrębnienia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, pozostające w związku z przydzielonymi jej w planie podziału składnikami majątku spółki dzielonej.

Wprowadzenie do porządku prawnego nowego typu podziału oceniać należy jako pozytywną zmianę, otwierającą nowe możliwości transformacji polskich przedsiębiorstw i pozwalającą na uniknięcie wielu trudności związanych z przenoszeniem majątku spółki z wykorzystaniem aportu.

Zapraszamy do kontaktu: